Με ποιά δημόσια διοίκηση οι επενδύσεις στην Ελλάδα;

 

Χρ. Κίσσας: Εισήγηση στην Ημερίδα της Ενωμένης Ελλάδας, 31 Μαρτίου 2013

Με ποια δημόσια διοίκηση είναι εφικτό να γίνουν επενδύσεις στην Ελλάδα; Αυτό είναι το ερώτημα που θέτουμε. Η σύντομη απάντηση είναι: “όχι με την υπάρχουσα, αλλά με μια άλλη που θα ήταν πιο κοντά στα ευρωπαϊκά πρότυπα”. Η απορία όμως παραμένει: πώς είναι δυνατό να περνούν οι δεκαετίες και να μην βλέπουμε στη χώρα μας την παραμικρή αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας του κράτους; Και αν έτσι μπορέσαμε να επιβιώσουμε στο παρελθόν, σήμερα, με μια τόσο βαθιά οικονομική κρίση, πώς θα μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε;

Ας ξεκινήσουμε με μερικές χρήσιμες διαπιστώσεις.

Αν κρίνουμε απ’ τα δημοσιεύματα στον τύπο και τα social media, απ’ τις μελέτες που έχουν κατά καιρούς γίνει, απ’ τις δηλώσεις των πολιτικών και του επιχειρηματικού κόσμου, αλλά και από τις προσωπικές μας εμπειρίες, υπάρχει μια γενική σύμπτωση απόψεων στο ότι η λειτουργία του κράτους στη χώρα μας δεν ανταποκρίνεται ούτε στις πιο περιορισμένες προσδοκίες του πολίτη. Κατά γενική ομολογία, η δημόσια διοίκηση:

• δυσκολεύει τη ζωή των πολιτών αντί να την διευκολύνει

• είναι ανίκανη να στηρίξει την οικονομική ανάπτυξη

• αποτελεί την μεγαλύτερη τροχοπέδη κάθε παραγωγικής προσπάθειας

• είναι σε μεγάλη βαθμό διεφθαρμένη.

Το πρώτο λοιπόν βασικό μας συμπέρασμα είναι ότι υπάρχει καθολική αναγνώριση του προβλήματος. Το σημαντικότερο βήμα στην ίαση μιας ασθένειας, λένε, είναι η παραδοχή του προβλήματος, διότι τότε αναλαμβάνουμε και την υποχρέωση να ακολουθήσουμε μια θεραπευτική αγωγή. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση της δημόσιας διοίκησης;

Η αλήθεια είναι ότι, τα τελευταία 30 χρόνια, δεν έχει υπάρξει κυβέρνηση, πρωθυπουργός, υπουργός, εκπρόσωπος της τοπικής αυτοδιοίκησης, διοικητής οργανισμού, που να μην έχει υποσχεθεί, αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά του, ότι θα εξαλείψει τη γραφειοκρατία· ότι θα απλουστεύσει τις διαδικασίες· ότι θα εξορθολογίσει τη λειτουργία του κράτους. Αυτή είναι και η δεύτερη διαπίστωσή μας: όχι μόνο αναγνωρίζουν την ύπαρξη του προβλήματος, αλλά υπόσχονται, όλοι, ότι θα το διορθώσουν. Και, όντως, κατά καιρούς, γίνονται κάποιες προσπάθειες, που συνήθως, σχεδόν όλες (πλην της δημιουργίας των ΚΕΠ), αποτυγχάνουν οικτρά.

Ενδεικτικά, ας αναφέρουμε την ίδρυση των υπηρεσιών μιας στάσης (one-stop shops) για τη σύσταση εταιρειών. Αντί να απλοποιηθούν οι διαδικασίες, συγκεντρώθηκαν, ως είχαν, και απλά διεκπεραιώνονται από ένα γεωγραφικό σημείο και μόνο. Και επειδή οι υπάλληλοι που υπηρετούν εκεί δεν έχουν εξοικειωθεί με αυτές, οι χρόνοι αναμονής, τα λάθη και, τελικά, η ταλαιπωρία του κοινού είναι μεγαλύτερη από πριν. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της συγχώνευσης εφορειών ή δημοτικών υπηρεσιών· εδώ, αντί για συγχώνευση, έχουμε “συγκατοίκηση” υπηρεσιών, σε μικρότερο χώρο και με διάσπαρτα αρχεία.

Αλλά η πρωτοβουλία που κατέδειξε με τον τραγικότερο τρόπο την αδυναμία του πολιτικού κόσμου να ξεπεράσει τις δυσκολίες της δημόσιας διοίκησης, είναι ο λεγόμενος νόμος του “fast track”. Ο νόμος αυτός, που ψηφίστηκε το 2010, προέβλεπε ότι για τις πολύ μεγάλες επενδύσεις, ο επιχειρηματίας δεν θα είχε επαφή με τη διοίκηση, αλλά μόνο με έναν υπουργό, ο οποίος θα τον διευκόλυνε σε κάθε βήμα του, εκδίδοντας υπουργικές αποφάσεις και παρακάμπτοντας τις υπηρεσίες των δήμων και των υπουργείων. Πολλές ελπίδες επενδύθηκαν στο fast-track, αλλά ούτε μία πραγματική επένδυση δεν πραγματοποιήθηκε μέσω του νόμου αυτού. Διότι οι επενδυτές (ειδικά οι ξένοι) δεν είναι τόσο αφελείς ώστε να αρκεστούν σε μια υπουργική απόφαση, που εάν προσβληθεί στα δικαστήρια, δεν έχει το παραμικρό κύρος.

Συνοψίζοντας μέχρις εδώ, διαπιστώνουμε τρία πράγματα: πρώτον, οι αδυναμίες της δημόσιας διοίκησης αναγνωρίζονται από όλους· δεύτερον, όλες οι κυβερνήσεις υπόσχονται να τις διορθώσουν· και τρίτο, όταν επιχειρούν να το κάνουν συνήθως αποτυγχάνουν οικτρά. Και οι δεκαετίες περνούν...

Είναι λογικό λοιπόν να αναζητήσουμε τους λόγους αυτής της κατάστασης. Δεν μπορεί τα πάντα να αλλάζουν στον κόσμο και μόνο η ελληνική γραφειοκρατία να μένει ακίνητη και να αποβάλλει τις όποιες απόπειρες εκσυγχρονισμού επιχειρούνται κατά καιρούς. Οι βασικές αιτίες της κατάστασης αυτής είναι, κατά την άποψή μας, τρεις.

Κατ’ αρχάς, κάθε αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας της διοίκησης είναι δύσκολη. Όσο κι αν ακούγεται παράδοξο, σε σχέση με την καθημερινότητα, ζούμε σε “κράτος δικαίου”· όχι με την έννοια της καλής εφαρμογής των νόμων, αλλά από την άποψη ότι όλες οι σχέσεις μας με το κράτος και οι διαδικασίες της διοίκησης δεν είναι αυθαίρετες, αλλά διέπονται από νομικά κείμενα. Νόμοι, προεδρικά διατάγματα, υπουργικές αποφάσεις, εγκύκλιοι… κάθε λογής κείμενα, πολλές φορές ασαφή και αλληλοσυγκρουόμενα, που όμως ορίζουν και την παραμικρή διαδικασία του δημοσίου. Για να αλλάξει ο τρόπος λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης, πρέπει να εκδοθούν νέα νομικά κείμενα, που να αναπροσαρμόζουν ή να καταργούν τα προηγούμενα. Για να γίνει αυτό, πρέπει τουλάχιστον να γνωρίζουμε τα υπάρχοντα, να τα έχουμε μελετήσει και κωδικοποιήσει και να έχουμε εκπονήσει τις νέες διαδικασίες. Στην πράξη, πρόκειται για τιτάνιο έργο, που ούτε οι υπηρεσίες του κράτους γνωρίζουν να κάνουν, ούτε οι εκάστοτε υπουργοί (με μέσο χρόνο θητείας το ενάμισι έτος) έχουν την ευχέρεια, τη διάθεση, το προσωπικό και την τεχνογνωσία να ξεκινήσουν. Πολύ περισσότερο μάλιστα, όταν γνωρίζουν πως στην πορεία μιας τέτοιας μεταρρύθμισης, θα έρθουν σε σύγκρουση με “θεσμοθετημένα” συμφέροντα, (συνδικαλιστές, εκπρόσωποι ομάδων πίεσης, στελέχη της ίδιας της διοίκησης). Ο δε αγώνας θα είναι άνισος, καθώς οι επισπεύδοντες έχουν λίγο πολιτικό χρόνο, ενώ οι “θεσμικοί” αντίπαλοί τους διαθέτουν χρόνια για να συζητούν επί των θεμάτων.

Ένας άλλος σοβαρός λόγος, που δυσχεραίνει ή ακυρώνει τις προσπάθειες αλλαγής των διαδικασιών της δημόσιας διοίκησης, είναι η έλλειψη στη χώρα μας ορισμένων δομών και θεσμών που θεωρούνται δεδομένοι σε οποιαδήποτε σύγχρονη χώρα, αλλά λείπουν σε εμάς: εθνικό χωροταξικό σχέδιο, ειδικά χωροταξικά σχέδια (πχ. τουρισμού, βαριάς βιομηχανίας…), κτηματολόγιο, μητρώο προμηθευτών του δημοσίου κ.ά. Τέτοια “βαριά” έργα απαιτούν πολυετή προσπάθεια για να γίνουν, η δε έλλειψή τους απαγορεύει τη δημιουργία απλών και γενικών κανόνων. Η κάθε πρόταση επένδυσης, για παράδειγμα, κρίνεται ως ειδική περίπτωση, με μηδενική προβλεψιμότητα των αποφάσεων της διοίκησης ως προς την αδειοδότηση, την ένταξή της σε αναπτυξιακούς νόμους κλπ. Ακόμη χειρότερο, σε περίπτωση προσφυγής, οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, που τόσες φορές κατακρίνουμε για τον συντηρητισμό τους (ειδικά σε περιβαλλοντικά θέματα), εξηγούνται από την έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού. Μην έχοντας γνώμονα λήψης αποφάσεων (πχ. χωροταξικό σχέδιο), το ΣτΕ μοιραία επιλέγει τη λιγότερο δεσμευτική για το μέλλον απόφαση.

Τέλος, λύσεις του τύπου “θα βγάλουμε ένα νόμο που θα καταργεί όλους τους προηγούμενους”, που ακούμε συχνά από ασχέτους με τη διοίκηση (επίδοξους) πολιτικούς, είναι επιεικώς αφελείς. Η διοίκηση δεν θα ήξερε πώς να ερμηνεύσει ένα τέτοιο νόμο (άραγε ποιά από τις υπάρχουσες διατάξεις εμπίπτει στην κατάργηση και ποιός θα το αποφασίζει κάθε φορά που θα ανακαλύπτουμε μια παλαιά;) και θα οδηγούσε ή σε πλήρη αυθαιρεσία ή, πιθανότερα, στην άρνηση εφαρμογής του νόμου. Με άλλα λόγια, εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν.

Τι πρέπει να γίνει; Εάν πραγματικά θέλουμε να δούμε πάλι επενδύσεις και ανάπτυξη, δεν αρκούν οι μικρές αλλαγές. Χρειάζεται, αντίθετα, μια εκ βάθρων αναδιοργάνωση των διαδικασιών του δημοσίου, ένα ‘business re-engineering’, όπως θα λέγαμε στην ιδιωτική οικονομία, που θα περιλαμβάνει: κωδικοποίηση της νομοθεσίας, δημιουργία manuals για κάθε διαδικασία, αλλαγή του καθηκοντολογίου των δημοσίων υπαλλήλων στις υπηρεσίες που απαιτείται κλπ... Το ζήτημα είναι ότι, με βάση όσα προαναφέρθηκαν, μια τέτοιας έκτασης αναδιάρθρωση είναι πρακτικά αδύνατη με τις υπάρχουσες δομές και τους ανθρώπους που έχουμε.

Ουσιαστική προϋπόθεση για να πετύχει ένα τέτοιο εγχείρημα είναι να υιοθετηθεί πολιτικά ως η υπ’ αριθμόν ένα προτεραιότητα της χώρας και μάλιστα στο ανώτατο δυνατό επίπεδο. Παράλληλα, να δημιουργηθεί το όργανο εποπτείας και συντονισμού των μεταρρυθμίσεων του δημόσιου τομέα, σε επίπεδο Γενικής Γραμματείας παρά τον Πρωθυπουργό· να στελεχωθεί με τους κατάλληλους ανθρώπους· να συσταθούν μεικτές ομάδες εργασίας με εκπροσώπους των επαγγελματικών τάξεων· να ορισθεί η μεθοδολογία εργασιών και να τεθούν ενδιάμεσοι στόχοι· και, το βασικότερο όλων, να υπάρξει ευρεία πολιτική συναίνεση, δεδομένου ότι το έργο ξεπερνά τη θητεία μιας μόνο κυβέρνησης…

Εάν και εφόσον γίνουν όλα αυτά, με αργούς αλλά σταθερούς ρυθμούς, μετά από πάροδο κάποιων ετών, θα δούμε τα πρώτα θετικά αποτελέσματα στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και, ελπίζουμε, και τις πολυπόθητες επενδύσεις.

Αξιοποίηση του Εθνικού Πλούτου στην Ελλάδα της Κρίσης.

Την Κυριακή 31/3, έγινε με μεγάλη επιτυχία η ημερίδα μας για την “Αξιοποίηση του Εθνικού Πλούτου στην Ελλάδα της Κρίσης”

Η συμμετοχή ξεπέρασε τα 160 άτομα, που παρακολούθησαν με ενδιαφέρον τους ομιλητές.

Τα βασικά συμπεράσματα από την ημερίδα είναι:

ΕΘΝΙΚΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ είναι κάθε λογής φυσικός ή τεχνητός παράγοντας, χάρις στον οποίο, μπορεί να παραχθεί ανάπτυξη, εξαγωγές και απασχόληση στη χώρα μας. Η ανάπτυξη και η αξιοποίηση του Εθνικού πλούτου απαιτεί υποστήριξη από την δημόσια διοίκηση.

Δυστυχώς, η δημόσια διοίκηση της πατρίδας μας πάσχει τόσο πολύπλευρα, που δεν αρκούν εμβαλωματικές διορθώσεις ή ήπιες προσαρμογές και εξωραϊσμοί, αλλά απαιτείται να υπάρξει ολικός επανασχεδιασμός και αναδιάρθρωση εκ βάθρων.

Η αποκρατικοποιήσεις θα παίξουν σημαντικό πολλαπλασιαστικό ρόλο για την αύξηση του ΑΕΠ. Πρέπει να απομακρυνθούμε, όμως, από τον προβληματισμό για το ιδιοκτησιακό καθεστώς, και τη τιμή πώλησης και να επικεντρωθούμε στην αξιοποίηση των πόρων και την αποτελεσματική λειτουργία της οικονομίας που θα δώσει έσοδα μέσα απ τους φορολογικούς συντελεστές και την αύξηση του ΑΕΠ μέσα από την λειτουργία περιφερειακών επιχειρήσεων.

Τα πιθανολογούμενα κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου δεν αποτελούν πανάκεια για τα προβλήματα της οικονομίας μας. Στις πιο πολλές χώρες, η ύπαρξη τους έφερε διασπάθιση του κρατικού χρήματος, διαφθορά, ανελευθερία και δεσποτική διοίκηση.

Τα πιο σημαντικά κοιτάσματα βρίσκονται στην θάλασσα, στην ΑΟΖ. Το ζήτημα της ΑΟΖ είναι νομικά αρκετά πολύπλοκο, αλλά τελικά αυτό που μετρά είναι η πολιτική και στρατιωτική ισχύς της κάθε χώρας ώστε να επιβάλλει και να υπερασπίζεται τις θέσεις και συμφέροντά της. Χρειάζεται λοιπόν στρατηγική και όχι εύκολες εθνικιστικές κορώνες.

Η αξιοποίηση της έννοιας της υφαλοκρηπίδας και των κοιτασμάτων που βρίσκονται σε αυτήν παρακάμπτει τα ζητήματα οριοθετήσεως της ΑΟΖ με τις γειτονικές χώρες, καθώς δεν απαιτείται καμιά οριοθέτηση ή διαπραγματεύσεις.

Τέλος βλέπουμε ότι για την εθνική στρατηγική ανασυγκρότησης, χρειάζονται μια κοινωνία αξιών με αξίες όπως ελευθερία δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, ακεραιότητα συνεργασία και αποτελεσματικότητα.

Τις επόμενες μέρες θα δημοσιεύουμε εδώ τις εισηγήσεις των ομιλητών για την ενημέρωση όσων δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν.

Επίσης, μπορείτε να δείτε εδώ ένα video από την ημερίδα.

 

Κυπριακές Τράπεζες: Μύθοι και Αλήθειες

Του Φώτη Σαραντόπουλου

Μύθος: Οι Κυπριακές Τράπεζες, με καταθέσεις 7πλάσιες του ΑΕΠ της χώρας, ήταν πανίσχυρες.
Αλήθεια: Εξ ορισμού, για μία Τράπεζα, οι καταθέσεις δεν είναι από μόνες τους δείγμα ισχύος, αφού οι καταθέσεις αποτελούν ΧΡΕΟΣ της Τράπεζας προς τους καταθέτες και άρα στοιχείο του Παθητικού της. Από την άλλη πλευρά, δίνοντας 5% και 6% επιτόκιο, δεν είναι δύσκολο να μαζέψεις πολλές καταθέσεις.

Μύθος: Οι Τράπεζες της Κύπρου κάνουν ότι και αυτές της Ελβετίας, του Λουξεμβούργου κλπ.
Αλήθεια: Οι Τράπεζες της Ελβετίας, του Λουξεμβούργου κλπ δεν δίνουν επιτόκιο 5% και 6%. Τα δικά τους επιτόκια είναι πολύ κοντά στο μηδέν, και σε ορισμένες περιπτώσεις και κάτω του μηδενός (πληρώνεις για να σου φυλάνε τα χρήματα). Δεν χαρίζουν χρήματα για να μαζέψουν καταθέσεις ...

Μύθος: Οι Κυπριακές Τράπεζες έχουν κέρδη.
Αλήθεια: Απ' ότι διαβάζουμε, μόνο η Λαϊκή έχει πάνω από 9,5 δις ζημιές, ποσό που αντιστοιχεί σε πάνω από 50% του Κυπριακού ΑΕΠ.

Μύθος: Το ισχυρό Κυπριακό Τραπεζικό σύστημα βοήθησε στην ευημερία του Κυπριακού λαού.
Αλήθεια: Οι υψηλοί μισθοί, η κυκλοφορία τόσου χρήματος, βοήθησαν φυσικά στο να γίνουν πλουσιότεροι οι Κύπριοι. Αλλά όταν αυτό γίνεται με δανεικά (αφού και οι καταθέσεις δανεικά είναι), έρχεται κάποτε η ώρα της εξόφλησης των δανεικών, και τότε τα πράγματα είναι πολύ άσχημα. "όσο ψηλότερα ανεβείς, τόσο μεγαλύτερο είναι το πέσιμο" έλεγε η γιαγιά μου. Λυπάμαι, αλλά έτσι είναι.

Μύθος: Η ΕΕ θέλησε να διαλύσει τις Κυπριακές Τράπεζες.
Αλήθεια: Να τις σώσει θέλησε, ανακεφαλαιώνοντάς τες. Και με ένα τρόπο, που θα κόστιζε στους καταθέτες (κι όχι σε όλους τους Κύπριους), όσο και οι τόκοι  2 ετών. Δυστυχώς, όπως και η Ελλάδα το 2009, η Κύπρος έπεσε θύμα των πολιτικάντηδων και του "πολιτικού κόστους".

Μύθος: Υπάρχουν πολλές λύσεις.
Αλήθεια: Το ότι ο καθένας προτείνει και από μία "λύση", δεν σημαίνει ότι υπάρχουν πολλές λύσεις. Και όσο οι μέρες περνούν, τόσο ο καθένας θα λέει την κουταμάρα του, και τόσο θα απομακρυνόμαστε από την μία και μοναδική σοβαρή λύση που προτάθηκε, που δεν ήταν η "τέλεια" αλλά η "μη χειρότερη".



Σημειώσεις:
1. Θα προσέξατε ίσως ότι δεν αναφέρθηκα καθόλου σε γκρίζες ή μαύρες καταθέσεις. Δεν το έκανα, γιατί δεν είναι εκεί το κύριο πρόβλημα των Κυπριακών Τραπεζών. 
2. Δεν είμαι Τραπεζικός ή Οικονομολόγος (ο πατέρας και η γυναίκα μου ήταν, αλλά αυτό δεν μετράει).
Ήμουν όμως από το 1986 Διευθύνων Σύμβουλος, Πρόεδρος ή Αντιπρόεδρος σε πάνω από 10 Ανώνυμες Εταιρείες.
Και ήμουν υποχρεωμένος να μάθω και οικονομικά και λογιστικά και τραπεζικά ...
3. Δεν ασχολήθηκα ούτε με το ποιοι θα χάσουν χρήματα. Αφ' ενός επειδή (όπως και οι περισσότεροι από εσάς) δεν έχω καταθέσεις σε Κυπριακές Τράπεζες, ούτε και έχω και καταθέσεις εδώ που τα λέμε, όπως και οι περισσότεροι από εσάς, αφ' ετέρου επειδή από την υπόθεση αυτή όλοι θα χάσουμε (και οι Έλληνες και οι Κύπριοι και όλοι οι Ευρωπαίοι), αλλά το πόσο θα χάσουμε δεν μπορεί ακόμη να εκτιμηθεί.
4. Δεν ασχολήθηκα τέλος, ούτε με το "ηρωικό ΟΧΙ" των αδελφών Κυπρίων. Επειδή θεωρώ ότι δεν είναι ηρωισμός τη μια μέρα να λες όχι και την επομένη να τρέμεις για τις συνέπειες. Σεβαστός ο συναισθηματισμός, αλλά όταν οι Έλληνες είπαν το ΟΧΙ το 1940, είχαν ετοιμάσει και την άμυνά τους και νίκησαν, δεν πρότειναν ανακωχή μετά από λίγες μέρες. Και ήταν ενωμένοι, δεν πρότεινε ο καθένας τα δικά του πολεμικά σχέδια ...

Να κάνουμε το μικρό μέγεθος των αγροτικών εκμεταλλεύσεων πλεονέκτημα! Β’ μέρος

Του Άρη Παπαχρήστου, Γεωπόνου



από: http://laxanokipos.com/wordpress/micro_megethos_b/  

Στην προηγούμενη ανάρτησή μου, πρότεινα να αποδεχθούμε την πραγματικότητα, ότι δηλαδή ο μέσος κλήρος στην Ελλάδα είναι μικρός και να εργασθούμε ώστε να το κάνουμε αυτό πλεονέκτημα.

Επί δεκαετίες, η μόνη πρόταση για τον αγροτικό κλήρο ήταν οι αναδασμοί. Οι αναδασμοί αντιμετωπίζουν μόνον τον πολυτεμαχισμό των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και όχι το μέγεθός τους.

Το μικρό μέγεθος του κλήρου οδηγεί σε μεγάλη σπατάλη κεφαλαίου, όπως μας θυμίζουν οι ετήσιες συγκεντρώσεις των τρακτέρ στις εθνικές οδούς. Τα τρακτέρ στην Ελλάδα είναι τουλάχιστον δέκα φορές περισσότερα από ό,τι χρειάζονται[1]. Η σπατάλη κεφαλαίου είναι τεράστια!


Αντιστοίχως, οι πιο πολλές μικρές εκμεταλλεύσεις είναι αρκετά μικρές για να δικαιολογούν ειδικό εξοπλισμό όπως ειδικές συλλεκτικές ή ειδικά εργαλεία ή συσκευαστήρια ή μονάδες βασικής επεξεργασίας, όπως τυροκομεία. Οι παραγωγοί ή στερούνται αυτού του εξοπλισμού ή υποχρησιμοποιούν αυτόν που έχουν αγοράσει με επιδότηση.

Επίσης, το μικρό μέγεθος των εκμεταλλεύσεων καθιστά έννοιες όπως το branding ή το μάρκετινγκ απλησίαστες για την συντριπτική πλειοψηφία των εκμεταλλεύσεων.

Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι οι αγρότες να παράγουν με μεγάλο κόστος και να στερούνται προστιθέμενης αξίας πέρα από το χωράφι.

---

Τι μπορούμε να κάνουμε και πώς να αλλάξουμε αυτή την κατάσταση;
Πρέπει πρώτα απ’ όλα να αλλάξουμε το φορολογικό και αδειοδοτικό πλαίσιο. Πρέπει να προωθήσουμε την δημιουργία επιχειρήσεων παροχής βασικών αγροτικών υπηρεσιών προς τους παραγωγούς, όπως καλλιέργειας, φυτοπροστασίας, συλλογής κλπ. Αυτές πρέπει να θεωρούνται αγροτικές επιχειρήσεις. Σήμερα, από το Κράτος θεωρούνται εταιρείες παροχής υπηρεσιών και, έτσι, οι εργαζόμενοι υπάγονται στο ΙΚΑ (44,6% εισφορά έναντι 10% του αγροτικού εργοσήμου) και οι επιχειρηματίες ασφαλίζονται στον ΟΑΕΕ. Αυτή η επιβάρυνσή τους καθιστά απαγορευτική την νόμιμη λειτουργία τέτοιων επιχειρήσεων, αντιθέτως με τις προχωρημένες αγροτικά χώρες.

Επίσης, πρέπει να αλλάξει πλήρως η φιλοσοφία των επιδοτήσεων προς τον αγροτικό τομέα. Σήμερα, όσες επιδοτήσεις δεν είναι άμεσες πληρωμές προς τους αγρότες σχετιζόμενες με την παραγωγή ή το μέγεθος της αγροτικής εκμεταλλεύσεως, δίνονται για την αγορά εξοπλισμού. Αυτό έχει οδηγήσει στην τρομακτική σπατάλη, που ανέφερα προηγουμένως, χωρίς, όμως, να λύσει τα προβλήματα του μικρού κλήρου.

Έτσι, προτείνω, να μπορούν να ενταχθούν στις επιδοτήσεις κεφαλαίου και οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών στον αγροτικό τομέα. Η ενίσχυση τέτοιων επιχειρήσεων, ώστε να αποκτήσουν σύγχρονο εξοπλισμό, βοηθά τους αγρότες με μικρό κλήρο, κυρίως.

Πρέπει, επίσης, να ενθαρρυνθούν οι αγροτικές επιχειρήσεις, όσο μικρές και να είναι, να καταρτίζουν προγράμματα μάρκετινγκ και branding για τα προϊόντα τους. Θα χρειασθεί να γίνει πραγματική επανάσταση στις αγροτικές επιδοτήσεις γι αυτό το σκοπό: όπως επιδοτούνται προγράμματα επιδοτήσεων για βελτίωση του εξοπλισμού, πρέπει να επιδοτούνται προγράμματα μάρκετινγκ και branding για τις αγροτικές επιχειρήσεις. Το μάρκετινγκ, αλλά και το branding, είναι αναπόσπαστα μέρη ενός επιχειρηματικού σχεδίου μίας παραγωγικής επιχειρήσεως και είναι αυτά που απουσιάζουν κραυγαλέα από την Ελληνική αγροτική παραγωγή.

---

Όταν, λοιπόν, διορθωθεί έτσι το πλαίσιο λειτουργίας των μικρών αγροτικών εκμεταλλεύσεων, τότε θα είμαστε έτοιμοι να ενθαρρύνουμε το βασικό θετικό χαρακτηριστικό που απορρέει από την ύπαρξη πάρα πολλών μικρών εκμεταλλεύσεων: την ανθεκτικότητα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, όπως εξήγησα σε προηγούμενη ανάρτησή μου.

Είχαμε δει ότι αυτή η ανθεκτικότητα απορρέει από το μεγάλο πλήθος διαφορετικών προϊόντων που παράγουν. Κάποια από αυτά μπορεί να αποτύχουν εμπορικά, τα πιο πολλά όμως θα επιτύχουν λιγότερο ή περισσότερο. Έτσι, η αγροτική πολιτική μας θα πρέπει να ενθαρρύνει προϊόντα ΠΓΕ και ΠΟΠ για κάθε περιοχή της πατρίδας μας. Επίσης, να ενθαρρύνουμε την καλλιέργεια πολλών και διαφορετικών ποικιλιών, όχι των λίγων πιο εμπορικών.

Όταν έχουμε έναν ή δύο ή τρεις τύπους τομάτας, είμαστε ευαίσθητοι στον ανταγωνισμό από την εισαγωγή από χώρες που επιτυγχάνουν οικονομίες κλίμακος. Όταν, όμως, καλλιεργούμε πολλές, παλιές και καινούργιες, ποικιλίες, τότε όχι μόνο είμαστε ανθεκτικοί στον ανταγωνισμό των εισαγωγών, αλλά μπορεί να πετύχουμε και εξαγωγές στο ακριβό άκρο της αγοράς.
 
Όλες αυτές είναι τομάτες! Γιατί να μη καλλιεργούμε κι εμείς μία τέτοια ποικιλία;

Δείτε πχ τι έχει πετύχει η Γαλλία με την άπειρη ποικιλία τοπικών και σπεσιαλιτέ τυριών που παράγονται από τοπικούς μικρούς κτηνοτρόφους. Εμείς, γιατί να μη το κάνουμε;

Η Γαλλία, πάλι, παράγει ένα πλήθος διαφορετικών ποικιλιών πατάτας κατάλληλες η κάθε μια για διαφορετική χρήση. Εμείς έχουμε περιορισθεί σε ελάχιστες ποικιλίες.

Επίσης, για να πετύχουμε αυτά πρέπει να ενθαρρυνθεί η συνεργασία των αγροτών σε ομάδες, εταιρείες ή πραγματικούς αγροτικούς και όχι κομματικούς συνεταιρισμούς. Σήμερα, η νομοθεσία και το γραφειοκρατικό περιβάλλον σε τιμωρεί αν συνεταιρισθείς και πετύχεις. Αν κάποιοι αγρότες ιδρύσουν μία ΕΠΕ ή ΑΕ, χάνουν αυτομάτως την αγροτική τους ιδιότητα. Έτσι, πχ, αν και ζω 100% από την αγροτική μου παραγωγή (σπέρνω σπόρους και παράγω σπορόφυτα) για το Κράτος είμαι έμπορος, με όλα τα αρνητικά που συνεπάγεται (πχ ΟΑΕΕ αντί ΟΓΑ).

---

 

Επίλογος: Ασφαλώς και οι μεγάλες μονάδες είναι πολύ αποτελεσματικές. Εννοείται ότι θέλουμε τέτοιες. Η έννοια, όμως, της προτάσεώς μου είναι ότι αφού δεν έχουμε πετύχει κάτι τέτοιο μέχρι σήμερα, ας γίνουμε ρεαλιστές και να βελτιώσουμε την υπάρχουσα κατάσταση. Σήμερα, το νομοθετικό περιβάλλον σκανδαλωδώς παρεμποδίζει την εξέλιξη των μικρών παραγωγών προς όφελος των μεσαζόντων και όσων μόνο στόχο έχουν τις αρπαχτές.

---

[1] Διεθνώς, είναι αποδεκτό ότι απαιτείται 1 hp τρακτέρ για 15 έως 20 στρέμματα. Άρα το μέσο τρακτέρ των 80 hp αντιστοιχεί σε εκμετάλλευση 1.500 στρεμμάτων. Εμείς έχουμε 1 τρακτέρ για 100 στρέμματα…

Να κάνουμε το μικρό μέγεθος των αγροτικών εκμεταλλεύσεων πλεονέκτημα!

Του Άρη Παπαχρήστου, Γεωπόνου

από:  http://laxanokipos.com/wordpress/o/

Στη φύση, η εξέλιξη ευνοεί τις κοινωνίες (φυτών, εντόμων, ανθρώπων) που έχουν την μεγαλύτερη βιοποικιλότητα ή γενετική δεξαμενή.

Όταν οι συνθήκες μεταβάλλονται, στις κοινωνίες αυτές, υπάρχουν αρκετά άτομα που τυχαίνει να είναι καλά προσαρμοσμένα στις αλλαγές. Αυτά παίρνουν το πάνω χέρι και έτσι οι κοινωνία τους επιβιώνει.
Όταν οι συνθήκες είναι σταθερές, το να έχεις πχ 20% άτομα με διαφορετικό γονότυπο, όχι άριστα προσαρμοσμένα στις τρέχουσες συνθήκες, στοιχίζει και δεν είναι η βέλτιστη κατάσταση. Αν οι εξωτερικές συνθήκες παρέμεναν σταθερές, μία κοινωνία με απόλυτη ομοιογένεια και άριστα προσαρμοσμένη στις δεδομένες συνθήκες θα κυριαρχούσε. Μη χρειαζόμενη να σπαταλά πόρους για να συντηρεί άτομα λιγότερο προσαρμοσμένα στις συνθήκες, μπορεί να τους αφιερώνει στην επέκτασή της.

Όμως, αυτή η πολύ αποτελεσματική κοινωνία είναι η πιο ευαίσθητη στις αλλαγές του περιβάλλοντος, οι οποίες δεν περιλαμβάνουν μόνον το κλίμα, αλλά και την εμφάνιση νέων εχθρών ή ασθενειών. Αν εμφανισθεί μία κατάσταση την οποία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει, πχ ασθένεια ή κλιματικές συνθήκες, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι τραγικά και να οδηγήσουν στην εξάλειψη αυτής της κοινωνίας από προσώπου γης.

Και τα δύο σκυλιά είναι, όμως προσαρμοσμένα σε διαφορετικές συνθήκες. Το μικρό ζει και μόνο τρώγοντας έντομα. Το άλλο, όμως;

---

  Για να γίνω πιο κατανοητός, ας δώσω δυο παραδείγματα: Οι μεταβαλλόμενες κλιματικές συνθήκες μειώνουν δραστικώς τις βροχές σε ορισμένες περιοχές. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξάλειψη της καλλιέργειας του ρυζιού, ενός φυτού περιώνυμου για τις ανάγκες του σε υγρασία. Ευτυχώς, το Διεθνές Ερευνητικό Ινστιτούτο Ρυζιού στις Φιλιππίνες διατηρεί περισσότερες από 110.000 διαφορετικές ποικιλίες και μέσα σε αυτές οι επιστήμονες ανακάλυψαν μερικές, όπως η Sahbhagi dhan που μπορεί να αντέξει άνετα 12 μέρες χωρίς βροχή ή πότισμα.
 

Και οι δύο ποικιλίες ρυζιού έχουν καλλιεργηθεί στις ίδιες συνθήκες μέτριας ξηρασίας.
 
Αντιθέτως, στην Ελλάδα και άλλες χώρες, η εμπορική πίεση έκανε τους παραγωγούς να βασίζονται σε ελάχιστες ποικιλίες και υβρίδια τομάτας, εγκαταλείποντας τους πολυάριθμους παραδοσιακούς σπόρους. Αυτή η γενετική ομοιομορφία βοηθούσε την οικονομική αποτελεσματικότητα.

Δυστυχώς όμως, στη ζωή ποτέ τα πράγματα δεν είναι ιδανικά. Εμφανίστηκε, λοιπόν, πριν 2-3 χρόνια ένα καινούργιο έντομο, η Tuta absoluta, που καταστρέφει τις καλλιέργειες τομάτας, ενώ τα υφιστάμενα εντομοκτόνα δεν είναι επαρκώς αποτελεσματικά. Αν δεν βρεθεί κάποια λύση σύντομα, σε ολόκληρες περιοχές θα είναι πάρα πολύ δύσκολη η καλλιέργεια της τομάτας.
 

Προσβολή τοματιάς από Tuta absoluta.

---

Η φύση ευνοεί τις κοινωνίες ή τα συστήματα με μικρότερη ομοιογένεια. Αυτά είναι πολύ πιο ανθεκτικά σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Το ίδιο ισχύει και στα οικονομικά περιβάλλοντα. Σε σταθερά περιβάλλοντα, ευνοούνται οι μεγαλύτερες εταιρείες ή, στην δικιά μας περίπτωση, αγροτικές εκμεταλλεύσεις, με την ομοιομορφία τους και την οικονομική αποτελεσματικότητα.

Σε μια μεγάλη επιχείρηση, πολλά κόστη, όπως της γραφειοκρατίας, είναι σχετικώς πολύ μικρότερα από ό,τι στις μικρές επιχειρήσεις. Οικονομίες κλίμακος, ονομάζονται. Όμως, οι μεγάλες μονάδες προσαρμόζονται πολύ λιγότερο σε μεγάλες μεταβολές του περιβάλλοντος, όπως οι έκτακτες οικονομικές συνθήκες που ζούμε τώρα.

Στις γρήγορα μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες, όμως, ευνοούνται οι οικονομίες με την μεγαλύτερη δική τους “βιοποικιλότητα”, δηλαδή οικονομίες με πολλές μικρές διαφοροποιημένες επιχειρήσεις.

Ασφαλώς και οι μικρότερες μονάδες υποφέρουν σε έκτακτες συνθήκες. Πολλές θα χαθούν. Οι πιο πολλές, όμως, θα χρησιμοποιήσουν τα πλεονεκτήματά τους, της διαφοροποιήσεως μεθόδων παραγωγής, της ευκολότερης και ταχύτερης προσαρμογής και της προσωπικής εργασίας για να επιβιώσουν.

Στην Ελλάδα, το μέσο μέγεθος των αγροτικών μας εκμεταλλεύσεων είναι μικρό. Χρόνια προσπαθούμε να το μεγαλώσουμε με υποχρεωτικούς αναδασμούς, χωρίς επιτυχία.

Προτείνω να αποδεχθούμε, σε επίπεδο αγροτικής πολιτικής, την πραγματικότητα και να εκμεταλλευθούμε τις δυνατότητες των πάρα πολλών μικρών εκμεταλλεύσεων για να στήσουμε μία γεωργία πολύ ανθεκτική στις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα έχουμε μεγάλες εκμεταλλεύσεις. Σαφώς και όπου μπορούν να υπάρχουν. Αυτό που λέω είναι ότι με έξυπνα μέτρα και λύσεις, μπορούμε να μετατρέψουμε αυτό που μέχρι σήμερα θεωρούσαμε πρόβλημα, το μικρό μέγεθος των εκμεταλλεύσεων, σε πλεονέκτημα. Έτσι θα γλυτώσουμε και τον εφιάλτη να γίνει η γεωργία μας «Αφρικανικού» τύπου, δηλαδή τα πολλά και καλά χωράφια να ανήκουν σε ξένους και οι Έλληνες αγρότες να γίνουν εργάτες στην πρώην γη τους.

Μα η αγορά είναι ελεύθερη θα μου πείτε. Ναι κι εγώ υπέρ της ελεύθερης αγοράς είμαι. Όμως, ελεύθερη αγορά σημαίνει και ισότιμη αντιμετώπιση όλων. Πρέπει να προσέξουμε ώστε οι όποιες αλλαγές πάνε να γίνουν τώρα στην αγροτική πολιτική να μη ευνοούν μόνο τις μεγάλες και οργανωμένες και καλά κεφαλαιοποιημένες επιχειρήσεις.

Πρέπει να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον, γραφειοκρατικό και φορολογικό, που θα είναι ευνοϊκό και για τις μικρές εκμεταλλεύσεις και τους μεμονωμένους μικρούς αγρότες.

Το ποια μέτρα προτείνω, θα το αναλύσω σε επόμενη ανάρτησή μου.

Πρόταση Συνεργασίας

Του Φώτη Σαραντόπουλου

"Σε δέκα ή είκοσι χρόνια από τώρα, ας σφαχτούμε ιδεολογικά – μετά χαράς, εάν έχουμε την πολυτέλεια."

Γ. Προκοπάκης

Εμείς στην Κίνηση Πολιτών «Ενωμένη Ελλάδα» συμφωνούμε απόλυτα με την παραπάνω φράση!

• Γι’ αυτό και συμμετείχαμε σε κάθε συνάντηση ή Συνέδριο, είτε μας καλούσαν, είτε ήταν η πρόκληση δημόσια είτε το μαθαίναμε από σπόντα (στον Δαναό, στα Συνέδρια της ΦΙΣ, της Δράσης και της ΔΞ, στη συνάντηση στο «Ηλέκτρα», στην Παλιά Βουλή, σε ημερίδες κλπ). Απουσιάσαμε μόνο σε όσα αγνοούσαμε ότι συμβαίνουν.
• Γι’ αυτό και συμμετείχαμε, με μεγάλη ασιοδοξία, στις περυσινές συναντήσεις «στου Πετρόπουλου».
• Γι’ αυτό και καλέσαμε και άλλους, από άλλες κινήσεις, στις συναντήσεις αυτές.
• Γι’ αυτό και στις εκλογές συνεργαστήκαμε και με την Δράση-ΦΙΣ και με την Δ.Ξ.
• Γι’ αυτό και στο πρόσφατο Συνέδριο τη Δράσης δηλώσαμε απλά και ξεκάθαρα ότι συμφωνούμε «εν λευκώ» με κάθε ενωτική προσπάθεια.
• Γι’ αυτό και στελέχη μας συμμετέχουν και σε άλλα κόμματα και κινήσεις, είτε σαν στελέχη είτε σαν απλά μέλη.

Θεωρούμε όμως ότι όσο αργούμε στο «κοσκίνισμα», τόσο η χώρα θα κινδυνεύει με διάλυση, τα προβλήματα θα μένουν άλυτα και η όποια προοπτική θα χάνεται κάθε φορά.

Σε ένα χρόνο θα έχουμε εκλογές. Θα τρέχουμε πάλι τελευταία ώρα;

Πιστεύουμε ότι για την συνεργασία υπάρχει ένας πολύ απλός δρόμος:

1. Η δημιουργία μίας «Επιτροπής Πρωτοβουλίας» (Ε.Π.) 30-50 ατόμων, που θα συνεδριάζει κάθε 30 – 45 ημέρες και θα αποτελείται από εκπροσώπους κομμάτων, κινήσεων αλλά και ανεξάρτητες  προσωπικότητες κύρους. Σκοπός της Ε.Π. θα είναι η επεξεργασία βασικών πολιτικών θέσεων, και τελικά η ίδρυση ενός ενιαίου πολυσυλλεκτικού φορέα. Η Ε.Π. να συνέρχεται κάθε 30-60 ημέρες.

2. Η δημιουργία μίας Συντονιστικής Επιτροπής (Σ.Ε.) με 7-11 μέλη, που θα οριστούν από την Ε.Π., που συνεδριάζοντας σε πιο τακτικά διαστήματα θα θέσει σε κίνηση όλη τη διαδικασία, επιλύοντας ουσιαστικά αλλά και πρακτικά προβλήματα. Σαν επί κεφαλής της Σ.Ε., προτείνουμε τον Γιώργο Προκοπάκη. Γιατί τον Γιώργο; Επειδή σεβόμαστε την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα του, αλλά και επειδή με αυτόν ίσως εμείς (της Ενωμένης Ελλάδας) σφαχτούμε στα περισσότερα … μετά
από 10-20 χρόνια …

Ας ευοδωθεί η όποια προσπάθεια ενότητας, και το «σφάξιμο» θα βρούμε τρόπους να το αντιμετωπίσουμε … εν καιρώ …

Τεχνητή ή πραγματική η διόγκωση του ελλείμματος το 2009;

Του Χρίστου Κατηφόρη, Οικονομολόγου


Ποινική δίωξη σε βαθμό κακουργήματος εις βάρος του Προέδρου και άλλων δύο στελεχών της ΕΛΣΤΑΤ άσκησε η Εισαγγελία Αθηνών στις 22 Ιανουαρίου 2013. Η κατηγορία μαθαίνουμε είναι η «τεχνητή διόγκωση» του δημοσιονομικού ελλείμματος το Νοέμβριο του 2010, από το 12,5% στο 15,4% του ΑΕΠ.

Η ιστορία αυτή συνεχίζει να αποτελεί ανέκδοτο... και μάλιστα κακόγουστο... Πάλι σε λάθος μεριές αναζητούμε τις ευθύνες. Πάλι «κοιτάμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος» που έλεγαν κάποτε οι αριστεριστές στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα. Όλοι επιθυμούμε να δούμε όσους μας οδήγησαν στα όσα τραγικά ζούμε σήμερα στη φυλακή, αλλά με τέτοιες χονδροκομμένες, επιδερμικές και ημιμαθείς κινήσεις, το μόνο που κάνουμε είναι ότι «καίμε» τα χαρτιά μας ως κοινωνία που δικαίως διψά για απόδοση ευθυνών...

Εδώ υπάρχει αφενός αυτή η διερεύνηση για το πιθανό έγκλημα της τεχνητής διόγκωσης (το Νοέμβριο του 2010) -σημειωτέον αφού ήδη είχαμε ενταχθεί στο πρώτο Μνημόνιο (αρχές Μαΐου 2010) - και αφετέρου το πραγματικό έγκλημα των όσων προηγήθηκαν για να φθάσουμε στην ουσιαστική δημοσιονομική χρεοκοπία του Απριλίου του 2010 που εξαγγέλθηκε από το Καστελόριζο, πολύ πριν δηλ. την λεγόμενη «τεχνητή διόγκωση».

Το πραγματικό και όχι τεχνητό έγκλημα, το οποίο μας οδήγησε α) σε απίστευτη αφερεγγυότητα και προοδευτικά σε πλήρη αποκλεισμό μας από τις διεθνείς αγορές κρατικών ομολόγων στις αρχές του 2010, β) στη συνέχεια στην υπογραφή μνημονίου χωρίς μελέτη ή διαπραγμάτευσή του, γ) στην στρεβλή ή ελάχιστη εφαρμογή του και δ) τελικά στην τεράστια ύφεση,
σε όσους θυμούνται ακριβώς τα όσα τραγελαφικά συνέβησαν τότε, είναι ηλίου φαεινότερο ότι δεν ήταν το πώς και γιατί το 12,5% του Οκτωβρίου του 2009 (μετά τις βουλευτικές εκλογές), έγινε τεχνητά ή πραγματικά 15,4%, δεκατρείς μήνες μετά, αλλά:

Το πραγματικό και διόλου τεχνητό έγκλημα του πως και γιατί: 1) Η πρόβλεψη του δημοσιονομικού ελλείμματος του 2009, από 5,1% τον Απρίλιο του 2009, εκτοξεύτηκε στο 12,7% (της ευρωζώνης των 17 η πρόβλεψη αυξήθηκε την ίδια περίοδο ελάχιστα, από το 5,3% στο 6,4%)[1]. Τότε, τον Οκτώβριο του 2009, ήταν που οι εγχώριες και διεθνείς αγορές αιφνιδιασμένες συνειδητοποίησαν τη σοβαρότητα του προβλήματος στην Ελλάδα και ξεκίνησε το κλείσιμο στις στρόφιγγες δανεισμού του ελληνικού κράτους και των ελληνικών τραπεζών. Εδώ οι ευθύνες του επιτελείου της ΝΔ είναι τεράστιες, μεγαλύτερες ίσως και από τις ευθύνες για το πρωτοφανούς θράσους και αμοραλισμού χυδαίο πολιτικό ψεύδος του «λεφτά υπάρχουν» της μέχρι το Σεπτέμβριο του 2009 αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Το πραγματικό και διόλου τεχνητό έγκλημα του πως και γιατί: 2) Οι δύο Γιώργηδες, ενώ ανακοίνωσαν έλλειμμα 12,7% μετά τις εκλογές τον Οκτ. 2009, και ενώ είχαν ακόμη 1/4 του οικονομικού έτους μπροστά τους, όχι μόνο δεν έλαβαν μέτρα περιορισμού του ελλείμματος, αλλά με πίεση και εμμονή της τότε υπουργού Ανάπτυξης Λούκα Κατσέλη (όπως η ίδια αποκάλυψε 2 έτη μετά στην έρευνα της εκπομπής «Φάκελοι» του Αλέξη Παπαχελά[2]) και ομόφωνη γνώμη του Υπουργικού Συμβουλίου προέβησαν σε προγράμματα παροχών (αύξηση δαπανών, αναδρομικά ΕΚΑΣ, αναβολή είσπραξης φόρων κλπ). Αυτή ήταν μια πραγματική και όχι τεχνητή διόγκωση του ελλείμματος και η πραγματική αιτία που πανικοβλήθηκαν οι εγχώριες και διεθνείς αγορές ομολόγων στα τέλη του 2009 ανεβάζοντας τα spreads και επιτόκια δανεισμού της Ελλάδος στο Θεό... Ήταν η ανεύθυνη και σχιζοφρενής μας ΜΗ αντίδραση στα τέλη του 2009....

Το πραγματικό και διόλου τεχνητό έγκλημα του πως και γιατί: 3) Αφού μπήκαμε στο 2010 και ενώ άπαντες εδώ και έξω εκλιπαρούσαν το ΠΑΣΟΚ "πάρτε μέτρα" εκείνοι δεν έκαναν παρά τραγικά ελάχιστα και τραγικά καθυστερημένα. Με συνολικό δημοσιονομικό ετήσιο έλλειμμα το ιλιγγιώδες 36 δισεκ., αποφάσισαν μόλις στις 3 Μαρτίου του 2010, δηλ. 5 ολόκληρους μήνες αφού είχαν γίνει κυβέρνηση, απλώς ένα -30% στα επιδόματα εορτών των ΔΥ και αύξηση όλων των φόρων!!!! Αυτονόητο αποτέλεσμα ήταν να πάμε δύο μήνες μετά, «σούμπιτοι» και χωρίς ρεαλιστική εναλλακτική πια τότε στο Μνημόνιο και στην υπό αιρεσιμότητα (conditionality) χρηματοδότηση του ελληνικού δημοσίου από το «Μηχανισμό Στήριξης» που χρηματοδοτούσαν τότε οι 15 από τις χώρες μέλη της ευρωζώνης και το ΔΝΤ. Αυτό φυσικά ήταν μια εξέλιξη παντελώς άσχετη με το πόσο ακριβώς ήταν το έλλειμμα, αφού αφενός όλα ακόμη τα στοιχεία ελέγχονταν από της Eurostat και ουδείς εμπιστευόταν κανένα νούμερο (Greek statistics). Σχετιζόταν περισσότερο τότε με το δυσθεώρητο δημόσιο χρέος το οποίο υπολογιζόταν τότε στο 115% του ΑΕΠ για το 2009 και 125% για το 2010.

Συνεπώς η ένταξή μας στο μνημόνιο ήταν απόρροια αφενός της επί 30 συνεχή έτη επιθετικής και εις γνώσιν όλων συσσώρευσης δημοσίου χρέους, αλλά και του απίστευτα λανθασμένου, μυωπικού και πιθανώς κουτοπόνηρου τρόπου διαχείρισης της κρίσης τότε, από την Λούκα τους Γιώργηδες και τις λοιπές ιδιοφυΐες της πολιτικής, συνδικαλιστικής και δημοσιογραφικής μας ζωής...

Αλλά για αυτά τα τρία ως άνω πραγματικά και όχι τεχνητά εγκλήματα καμία ποινική δίωξη δεν βλέπω...

Αδυναμία ή αγραμματοσύνη, αφέλεια και συγκάλυψη;

Προκάλεσαν οι Τράπεζες την Κρίση στην Ελλάδα; Μυθολογία και στοιχεία

Του Χρίστου Σπ. Κατηφόρη, Οικονομολόγου



Μέσα στην αχλύ της ακατάσχετης αλλά ατεκμηρίωτης φλυαρίας περί κρίσης, μεγάλες μερίδες της κοινωνίας εξακολουθούν να κατευθύνουν την αγανάκτηση τους προς λάθος κατεύθυνση.

Με αφορμή την 4η θλιβερή επέτειο του καψίματος της Αθήνας και εις μνημόσυνο των τεσσάρων δολοφονημένων ψυχών στη Marfin που στις 5 Μαίου 2010 πλήρωσαν με τη ζωή τους το τυφλό μίσος προς «τους τραπεζίτες» που ορισμένοι σχολαστικά και υστερόβουλα συνεχίζουν να καλλιεργούν, παραθέτουμε ορισμένα αδιαμφισβήτητα στοιχεία που καταρρίπτουν έναν από τους πιο αγαπημένους μύθους της κρίσης:

Ότι για την Κρίση στην Ελλάδα φταίνε οι τράπεζες που χρεοκόπησαν λόγω υπερβολικών «ανοιγμάτων» τους σε «τοξικά», σε θαλασσοδάνεια και εορτοδάνεια που μοίρασαν σε φουκαράδες κλπ.

Ενώ έχει υποστηριχθεί επανειλημμένως ότι στο φαύλο κύκλο της Κρίσης στην Ελλάδα συνέβη το ακριβώς αντίστροφο από εκείνο που συνέβη στην Αγγλία, τις ΗΠΑ, την Ισλανδία, Ιρλανδία και στις περισσότερες προηγμένες οικονομίες, ότι δηλ. η χρεοκοπία του Δημοσίου «φέσωσε» τις συγκριτικά πιο εύρωστες ελληνικές τράπεζες (τουλάχιστον περί τα 27 δισεκ τις 4 μεγαλύτερες μόνο από το PSI), ενώ στις άλλες χώρες το δημόσιο «φεσώθηκε» για να «σώσει» τις μεγάλες χρεοκοπημένες τους τράπεζες, πολλοί εξακολουθούν να αγνοούν προκλητικά ή να διαστρεβλώνουν τα δεδομένα.

Ο γνωστός μύθος περί τραπεζών, συνήθως ακολουθείται από άλλες δύο συνήθεις διαστρεβλώσεις που παραπλανούν τον απλό πολίτη:

α) συχνά συγκρίνονται χρέη διαφόρων κρατών σε απόλυτα μεγέθη και όχι ως προς το μέγεθος της οικονομίας τους, (ως ποσοστό του ΑΕΠ), δηλ. ως προς την πραγματική δυνατότητα εξυπηρέτησής τους. Ορισμένοι αναρωτιούνταν το 2010 λ.χ γιατί οι διεθνείς αγορές κυνηγούν την Ελλάδα με τα €350 δισεκ, αντί τη Αγγλία με τα €1.300 δισεκ… Το ερώτημα είναι αφελές, ανάλογο του ερωτήματος γιατί είναι σοβαρότερο να σου χρωστά κάποιος περιπτεράς 1.000€ από το να σου χρωστά κάποιος βενζινάς 3.000€.

β) συγκρίνεται η υπερχρέωση κάθε χώρας (εξωτερική ή εγχώρια και εξωτερική μαζί) συνολικά, χωρίς να γίνεται η ουσιώδης διάκριση του χρέους των χωρών στους 4 διαφορετικούς φορείς της, το δημόσιο και τους τρεις του ιδιωτικού τομέα: επιχειρήσεις, νοικοκυριά, τράπεζες. Τέτοια διάκριση είναι εντελώς απαραίτητη διότι η υπερχρέωση καθενός από τους φορείς αυτούς έχει διαφορετικές συνέπειες και κυρίως διαφορετικές θεραπείες. Γενικά λ.χ., το υπερβολικό ιδιωτικό χρέος νοικοκυριών και επιχειρήσεων ως πρόβλημα μπορεί να λυθεί ευκολότερα διότι αφορά πολλές μικρές μονάδες, η περιουσία των οποίων μπορεί να αξιοποιηθεί, κάτι που δεν μπορεί να γίνει με το δημόσιο χρέος.

Ας δούμε όμως τι λεν τα στοιχεία, χωρίς περισπούδαστες χρηματοπιστωτικές και περιττές κοινωνικοπολιτικές αναλύσεις:

Ως προς το χρέος του δημοσίου τομέα, τα νούμερα είναι πλέον ευρέως γνωστά. Καμία πηγή δεν αμφισβητεί ότι το ακαθάριστο δημόσιο χρέος της Ελλάδος ήταν το 2ο υψηλότερο στον  κόσμο κάθε χρόνο την περίοδο 2006-2009, μετά από εκείνο της Ιαπωνίας (βλ. IMF, Fiscal Monitor, Oct. 2012, Statistical Table 4 και European Commission, Autumn Forecasts, Nov. 2012, Table 42)

Ως προς το χρέος των τραπεζών και του υπόλοιπου ιδιωτικού τομέα, τα νούμερα δεν είναι τόσο διαδεδομένα. Κάποια εξαιρετικά ενδιαφέροντα συγκριτικά στοιχεία μας παρέχει ο ΟΟΣΑ (OECD, Economic Outlook, No91, May 2012, Πλαίσιο 1, σελ. 22-23, βλέπε πιο κάτω το συνημμένο Πίνακα), τα οποία φυσικά δεν προβλήθηκαν από τα εγχώρια ΜΜΣ (μέσα μαζικής συσκότισης). Είναι πολύ σημαντικό ότι καταγράφεται η δανειακή κατάσταση τραπεζών, νοικοκυριών και επιχειρήσεων σε Ελλάδα και πολλές άλλες χώρες, όλων σε 3 διαφορετικές χρονικές περιόδους:

Το 2000 που συμβατικά θεωρούμε έτος ισορροπίας, το 2007 που θεωρούμε το αποκορύφωμα διεθνώς της μόχλευσης (leverage) και της φούσκας στις αγορές περιουσιακών στοιχείων και στα τέλη του 2011 όπου η διόρθωση των αποτιμήσεων και η απομόχλευση λόγω κρίσης έχει προχωρήσει σημαντικά.

Από την έκθεση αυτή λοιπόν του διεθνούς οργανισμού σταχυολογούμε ορισμένα μόνο πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα σχετικά με την υπερχρέωση του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες χώρες:

1) Παρά τη μεγάλη αύξηση της χρέωσή τους την περίοδο 2000-2007, και τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις και οι τράπεζες στην Ελλάδα σε μέσα επίπεδα υπήρξαν συγκριτικά πιο εγκρατείς σε σχέση με όλες τις άλλες χώρες του πίνακα και ο δανεισμός τους κυμάνθηκε σε επίπεδα σημαντικά κάτω του μέσου όρου της ευρωζώνης.

2) Η συντηρητικότερη συμπεριφορά των ελληνικών τραπεζών και των ελληνικών επιχειρήσεων και οικογενειών σε σχέση με τους συναδέλφους τους σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Ιαπωνία και Αμερική ίσχυσε και στην αρχή της ΟΝΕ το 2000 και τις παραμονές της Κρίσης το 2007, αλλά ακόμη και τώρα (3ο τρίμηνο 2011)

3) Οι ελληνικές τράπεζες, παρά τα όσα ανυπόστατα καταγγέλλονται εδώ από ανεύθυνους,  υπήρξαν οι συντηρητικότερες όλων και το 2000 και το 2007. Ο λόγος των συνολικών τους υποχρεώσεων ως προς το ΑΕΠ έφθασε το 154% το 2007, έναντι του 365% του μέσου της ευρωζώνης, του 1.100% της Ιρλανδίας και του 258% της Πορτογαλίας…

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ:

- Η υπερχρέωση και χρεοκοπία της Ελλάδας ήταν ξεκάθαρα πολιτικής και δημοσιονομικής αιτίας, θέμα δηλαδή του Δημοσίου τομέα και όχι του τραπεζικού ή ευρύτερα ιδιωτικού τομέα όπως συνέβη σχεδόν παντού αλλού. Στη συνέχεια βέβαια, από το 2010 και μετά, ο τραπεζικός τομέας αναπόδραστα εμπλέχθηκε στον φαύλο κύκλο μεταξύ δημοσιονομικής θέσης, χρηματοπιστωτικού συστήματος και πραγματικής οικονομίας.

-Τις τράπεζες στην Ελλάδα μπορούμε να τις κατηγορήσουμε για πολλά πράγματα και πριν την κρίση και κατά τη διάρκεια της (τεράστια επιτόκια δανεισμού, κρυφές χρεώσεις, πανωτόκια, επιθετικές πωλήσεις κλπ). ΟΧΙ όμως ότι προκάλεσαν την κρίση. Αντιθέτως, λόγω της ευρωστίας τους μέχρι το 2007, βοήθησαν στον μετριασμό των συνεπειών της κρατικής μας χρεοκοπίας.

-Το μόνο «τοξικό» περιουσιακό στοιχείο που είχαν ήταν τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου και η μόνη ριψοκίνδυνη επένδυση που έκαναν (άλλες ελεύθερα και άλλες εκβιαστικά) ήταν να εμπιστευτούν τις αποταμιεύσεις των Ελλήνων στα χέρια αδίστακτων και μυωπικών πολιτικών ελίτ.

Χρήσιμη διευκρίνιση για τους απανταχού αγράμματους «ταλιμπάν» και επίδοξους τιμωρούς των τραπεζών:
Η συζήτηση των ειδικών διεθνώς για το πως χειρίζεσαι ανεύθυνες τράπεζες ακόμη δεν έχει καταλήξει μεταξύ της "νεο-φιλελεύθερης" τάσης τιμωρίας τους για αποφυγή του "ηθικού κινδύνου" (moral hazard) και "κεϋνσιανής" τάσης διάσωσής τους όταν είναι πολύ μεγάλες και συστημικές (too big to fail). Σε κάθε περίπτωση οι τράπεζες δεν είναι εμπορικές επιχειρήσεις κλασσικού τύπου, καθότι διαχειρίζονται ελάχιστα δικά τους κεφάλαια, αλλά δικά μας, όλων μας. Οι τράπεζες είναι διαμεσολαβητικά ιδρύματα δημοσίου συμφέροντος, αφού επιτελούν το κεφαλαιώδους σημασίας έργο για την οικονομική ανάπτυξη, εκείνο της ορθολογικής ανακατανομής πόρων από τις πλεονασματικές (αποταμιεύσεις) στις ελλειμματικές (δανεισμός) μονάδες οι οποίες επενδύοντας αυξάνουν το παραγόμενο προϊόν και άρα την απασχόληση. Σήμερα, μια οικονομία χωρίς τράπεζες και μάλιστα εύρωστες είναι σαν ένα καλογυμνασμένο σώμα χωρίς καρδιά, δηλαδή άχρηστο…

Χαιρετίζουμε τον Συνασπισμό "Δημιουργία Ξανά"!

                                                                                    25.05.2012

Κίνηση Πολιτών «Ενωμένη Ελλάδα»

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Η Κίνηση Πολιτών «Ενωμένη Ελλάδα» εξέδωσε το ακόλουθο δελτίο Τύπου:

Η Κίνηση Πολιτών «ΕΝΩΜΕΝΗ ΕΛΛΑΔΑ» χαιρετίζει την δημιουργία του Συνασπισμού «Δημιουργία, Ξανά!» και τις ενωτικές πρωτοβουλίες των κ. Μάνου και Τζήμερου. 

Θεωρούμε ότι είναι επιβεβλημένη η ευρεία ενότητα όλων των δυνάμεων που αντιτίθενται στο διεφθαρμένο πελατειακό κράτος, αλλά και στον λαϊκισμό.

Η Κίνηση Πολιτών «ΕΝΩΜΕΝΗ ΕΛΛΑΔΑ» θα υποστηρίξει με όλες της τις δυνάμεις το νέο σχήμα, χωρίς να διεκδικεί ανταλλάγματα ή «οφίτσια», με μοναδικό γνώμονα ότι αυτό απαιτεί το συμφέρον της Πατρίδας.

Βασικές Πληροφορίες:

Η Κίνηση Πολιτών «ΕΝΩΜΕΝΗ ΕΛΛΑΔΑ» είναι ένα πολιτικό κόμμα που ιδρύθηκε στα τέλη του 2011 με κύριο σκοπό να εργασθεί για την ενότητα όλων των δυνάμεων που, βασιζόμενες στην εντιμότητα, την υπευθυνότητα, αλλά και την κοινή λογική, επιθυμούν να σωθεί η Πατρίδα μας, ξεπερνώντας την κρίση που δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά και βαθύτατα πολιτική, ηθική και κοινωνική.

Ως βάση ενότητας θεωρούμε τις παρακάτω ευρέως αποδεκτές θέσεις:

• Την διάλυση του πελατειακού κράτους, την αυστηρή δίωξη της διαφθοράς και της παρανομίας, την εφαρμογή των νόμων για όλους και χωρίς εξαιρέσεις.
• Την οικονομική ανάπτυξη, με βάση την απελευθέρωση των υγειών οικονομικών δυνάμεων του τόπου, χωρίς γραφειοκρατικά και συντεχνιακά εμπόδια.
• Το νοικοκύρεμα των κρατικών εσόδων και εξόδων, για την όσο γίνεται ταχύτερη επίτευξη ισοσκελισμένων προϋπολογισμών.
• Την εξυγίανση του Δημόσιου Τομέα και των ΔΕΚΟ, με ένα κράτος που θα ελέγχει την τήρηση των νόμων και θα φροντίζει αποτελεσματικά για την εσωτερική ασφάλεια και την άμυνα, με Κρατικούς Υπαλλήλους που θα είναι υπόδειγμα εντιμότητας και εργατικότητας.
• Την φροντίδα και ενίσχυση των οικονομικά ασθενέστερων και των ανέργων.
• Τον άμεσο έλεγχο της Λαθρομετανάστευσης, και τον καθορισμό ανωτάτου ορίου μεταναστών που θα επιτρέπεται να ζουν και να εργάζονται εδώ νόμιμα, σεβόμενοι τους νόμους, την παιδεία και τα ήθη της χώρας μας.
• Την επαναφορά της αισιοδοξίας και την υπερηφάνειας σε όλους τους Έλληνες, την εξασφάλιση της παραμονής της Ελλάδας ανάμεσα στις προηγμένες χώρες της Ευρώπης.
• Την Συνταγματική Μεταρρύθμιση, με κύριους άξονες την Προεδρική Δημοκρατία, τον Διαχωρισμό Νομοθετικής – Εκτελεστικής Εξουσίας, την Ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, την Ισονομία για όλους με κατάργηση κάθε Ασυλίας, την κατάργηση της παραγραφής για σοβαρά εγκλήματα, την συνεχή αξιολόγηση των κρατικών Υπαλλήλων και την κατάργηση της μονιμότητας, την σύνταξη Ισοσκελισμένων Προϋπολογισμών.

Για περισσότερες πληροφορίες:

Φώτης Σαραντόπουλος (Πρόεδρος)

Χρίστος Κατηφόρης (Αντιπρόεδρος)

Το χθες, η ήττα και το αύριο…

Του Σωτήρη Κατσέλου

Αναδημοσίευση από: http://darkmind.posterous.com/130266845

Έγιναν λοιπόν οι εκλογές… το αντιμνημονιακό μέτωπο βγήκε κερδισμένο, αλλά πάνω από όλα ο μεγάλος νικητής ήταν ο παραλογισμός. Φυσικά, δεν εννοώ ότι όσοι είναι «αντιμνημονιακοί» είναι κατ ανάγκη παράλογοι, ή όσοι είναι «μνημονιακοί» λογικοί. Αλλά το αδιαμφισβήτητο γεγονός είναι ότι τα «αντιμνημονιακά» κόμματα, όντως, στηρίχθηκαν στον παραλογισμό για να κερδίσουν τις εκλογές.

Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ π.χ. αν το διαβάσει κάποιος, θα δει ότι λέει πράγματα τα οποία είναι εντελώς ανέφικτα (100.000 προσλήψεις στο δημόσιο, 1300 ευρώ ελάχιστος μισθός κλπ) και ουσιαστικά προτείνει μια υπερμεγέθυνση των αιτιών που μας οδήγησαν στο μνημόνιο! Ο Καμμένος από την άλλη αποτελεί μια ακροδεξιά και συνωμοσιολογική εκδοχή του ΣΥΡΙΖΑ. Και οι δυο έχουν το κοινό χαρακτηριστικό ότι πρακτικά δεν προτείνουν τίποτα (μα απολύτως τίποτα) μπερδεύουν το ευχολόγιο με τις πιθανότητες και ουσιαστικά προχωρούν σε ανέξοδες υποσχέσεις.

Πώς λοιπόν ακραίες παρατάξεις, με αντιφατικά έως φαντασιακά προγράμματα κατάφεραν και απέκτησαν τέτοια επίδραση στην κοινωνία; Πώς ξαφνικά οι δυνάμεις του αντιευρωπαϊσμού, της ακροαριστεράς και της ακροδεξιάς έγιναν οι κυρίαρχες δυνάμεις; Πώς τέλος, βάλαμε ακόμα και τον ναζισμό, μέσα στο κοινοβούλιο;

Φυσικά πρώτοι υπεύθυνοι του καταντήματος είναι οι κεντρώοι σχηματισμοί, οι οποίοι ουσιαστικά δημιούργησαν την βάση της αυτοδιάλυσης τους. Δεν θα επικεντρωθώ ούτε στον λαϊκισμό που χρησιμοποιούσαν κατά κόρων, ούτε στην ρουσφετολαγνία, ούτε καν στην διαφθορά.

Θα σχολιάσω όμως την παιδεία που έχτισαν όλα αυτά τα χρόνια. Μια παιδεία η οποία σκότωσε την λογική, από την στιγμή που ο σκοπός της ήταν να κάνει όσο πιο ξεκούραστη την δουλειά του καθηγητή και όχι να εκπαιδεύσει…Η παπαγαλία και η δομή της έκανε μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας, να μην αντιλαμβάνεται την έννοια του αιτίου και του αιτιατού. Επίσης, σκότωσε την έννοια της μεθοδολογίας στην προσέγγιση ενός θέματος και φυσικά αγνοούσε παντελώς την ανάλυση της ανθρώπινης διανόησης.  Αντίθετα, ακραίες πολιτικές οργανώσεις, κυρίως της άκροαριστερας (αλλά και ναζί) ήταν ελεύθερες να διατυπώνουν και να προσηλυτίζουν άνευ αντιλόγου, μέσα στα σχολεία νέους ανθρώπους, με τις παρωχημένες και εν πολλοίς αποτυχημένες ιδεοληψίες τους. Ακόμα και αν δεν πετύχαιναν να «προσηλυτίσουν» δεν έπαυαν να δημιουργούν ένα κλίμα «κοινωνικής αντίληψης» (π.χ. κακοί επιχειρηματίες, κακοί Ευρωπαίοι, κακός καπιταλισμός κ.ο.κ)

Όμως φυσικά η παιδεία δεν φτάνει από μόνη της. Οι δραματικές εξελίξεις, ήταν αυτές των τελευταίων δύο περίπου, ετών.

Με την επιβολή του μνημονίου (ως αποτέλεσμα πολύχρονων λαθών της διακυβέρνησης της χώρας και κυρίως εξαιτίας της καταστροφικής διακυβέρνησης του Καραμανλή σε συνδυασμό με την πανικόβλητη διαχείριση της κρίσης από τον Γιώργο Παπανδρέου). Ο παραλογισμός που κυριάρχησε στην κοινωνία, ήταν πρωτόγνωρος στην κυριολεξία. Ο κόσμος αδυνατούσε να ξεχωρίσει το αίτιο από το αιτιατό. Η κρίση μεταφράστηκε ως αποτέλεσμα του μνημονίου και όχι το αντίθετο, που ήταν και η πραγματικότητα.

Το χειρότερο δε δεδομένο, είναι ότι πίσω από το «αντιμνημονιακό» μέτωπο που δημιουργήθηκε συστρατεύτηκε  το πιο συντηρητικό, φοβικό μέρος της κοινωνίας μας. Καθώς και οι πραγματικοί υπαίτιοι της καταστροφής μας.

Ο μέγιστος συμβολισμός του παραλογισμού, ήταν το κίνημα των «αγανακτισμένων» στο οποίο χιλιάδες ανυποψίαστοι πολίτες ουσιαστικά  υποστήριζαν εν αγνοία τους, θέσεις της ακροδεξιάς και της ακροαριστεράς (με άλλο «branding» φυσικά). Ήταν πραγματικά  άξιο αναφοράς, το ότι το εν λόγω «κίνημα», δεν είχε ούτε ένα αίτημα εναντίον των αιτιών που μας έφεραν στην καταστροφή (π.χ. για την αξιοκρατία).

Ο λόγος της αντιμεταρρύθμισης και του συντηρητισμού ήταν παντού κυρίαρχος. Η απονομιμοποίηση των mainstream media (όχι τελείως αδικαιολόγητα φυσικά). Νομιμοποίησε το κάθε ανυπόγραφο Blog και την οποιαδήποτε φημολογία. Όμως ο λόγος του σκοταδισμού χρησιμοποιούσε και σύγχρονες τεχνικές marketing και επικοινωνίας. Mythmedaries όπως το ασυνάρτητο debtocracy, με μια καταπληκτική social media campaign, παρουσιάστηκε ως η «αλήθεια που μας κρύβουν». Απίστευτες θεωρίες συνωμοσίας που δεν θα άντεχαν σε ορισμένα δευτερόλεπτα κριτικής σκέψης, γινόντουσαν δεκτές χωρίς αντίρρηση.

Σύντομα, η λογική που κυριάρχησε ήταν ότι δεν χρωστούσαμε σε κανέναν ή πως ό,τι χρωστούσαμε μας το είχαν επιβάλει με το ζόρι και ότι οι πολιτικοί μας, στα πλαίσια κάποιας μυστικής συμφωνίας, ξεπούλησαν την Ελλάδα για να την παραδώσουν στους Γερμανούς/την νέα τάξη/ στον διεθνή καπιταλισμό (διαλέξτε)

Η βία, λεκτική ή/και φυσική, εναντίον όποιων πίστευαν στις μεταρρυθμίσεις, ξεπέρασε κάθε προηγούμενο και το κυριότερο, έβρισκε παντού απολογητές. Το τοξικό (και όχι ταξικό) μίσος ήταν πλέον αποδεκτό! Έγινε επίθεση στην ίδια την βασική έννοια της δημοκρατίας! Είτε με το απίστευτο και χυδαιότατο εφεύρημα της ΕΛΕ (Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου – κάτι που θα σήμαινε ουσιαστικά ότι οι νόμιμες κυβερνήσεις μας, ήταν δικτατορικές!) είτε με ρητορείες περί «αμεσοδημοκρατίας» (άλλο ένα απολυταρχικό αντιδημοκρατικό μόρφωμα). Ζητάγαμε να κάψουμε το μπ…λο την βουλή (σύμβολο δημοκρατίας) και όχι να ανανεώσουμε την επάνδρωση του με νέο και αξιόλογο προσωπικό.

Ένα μείγμα επικοινωνιολογίας, μαύρης προπαγάνδας και παραδοσιακών «ανατρεπτικών» τεχνικών, κυριάρχησε σε ολόκληρη την κοινωνία. Τα mainstream media ακόμα και αν έφερναν αξιόλογους οικονομολόγους/πολιτικούς, δεν τα έβλεπε κανείς λόγω της απονομιμοποίησης που είχαν υποστεί στην συνείδηση του κόσμου. Σύντομα και αυτά άρχισαν να ενδίδουν στο γενικό trend προκειμένου να παραμείνουν αρεστά και να διατηρήσουν την ακροαματικότητα τους.

Τέλος οι μεταρρυθμιστές ελλείψει κάποιου πόλου συσπείρωσης, αλλά και έχοντας την ψευδαίσθηση ότι η Ελλάδα των δυο τελευταίων ετών, ήταν η Ελλάδα στην οποία είχαν μεγαλώσει, αποδείχτηκαν, ανίκανοι να αντιμετωπίσουν την λαίλαπα της αντιμεταρρύθμισης. Με εξυπνακισμούς και παιχνιδάκια στα Social Media ήταν απλά αδύνατο να ανατρέψεις αυτό το ρεύμα ακόμα και αν είχες όλα τα επιχειρήματα του κόσμου. Ακόμα και άνθρωποι που έβλεπαν το παράλογο της αντιμεταρρύθμισης, κουρασμένοι από τον θυμό και την πίεση των γύρω τους, ενέδιδαν στο μπλοκ του «αντιμνημονιασμού».

Το ζήτημα λοιπόν είναι τι γίνεται από εδώ και πέρα! Όχι στο τώρα, αλλά στο αύριο! Καταρχάς, οι μεταρρυθμιστές θα πρέπει να κάνουν σκληρότατη αυτοκριτική και να δεχτούν, ότι ηττηθήκανε, να μην πω υπέστησαν πανωλεθρία. Δεύτερον, θα πρέπει να αποφασίσουν, αν θέλουν να συνεχίσουν τον πόλεμο ή όχι. Στην δεύτερη περίπτωση, καλό θα ήταν ίσως και να εγκαταλείψουμε την χώρα. Αν θέλουμε να συνεχίσουμε τον «πόλεμο», θα πρέπει να εστιάσουμε στο μοναδικό θετικό συμπέρασμα, ότι ένα περίπου 30% των πολιτών θέλει τις μεταρρυθμίσεις παρά την αντιμνημονιακή προπαγάνδα.

Όμως υπάρχει ακόμα ένα μικρό θεματάκι, αν θέλουμε να συνεχίσουμε αυτόν τον «πόλεμο», αποκλείεται να τον κερδίσουμε με τους ίδιους τρόπους που «πολεμούσαμε» ως τώρα. Αυτό ξεχάστε το. Θα είναι ένας πολύ σκληρότερος πόλεμος. Σε μια ιστορική αναλογία στην Ελλάδα του μεσοπολέμου οι Βενιζελικοί, όταν κυριαρχούσαν δεν το έκαναν μόνο γιατί είχαν ωραία επιχειρήματα. αλλά γιατί ήταν φανατισμένοι στα πιστεύω τους,  το ίδιο σκληροί και αδίστακτοι όσο και οι αντίπαλοι τους.

Δύσκολο θα μου πείτε για ανθρώπους με δημοκρατικά ιδεώδη και με πίστη στον ανθρωπισμό κλπ  κλπ. Ναι είναι, δύσκολο, όπως είναι και η ζωή άλλωστε. Όπως είπα και πιο πριν, στο κάτω κάτω, μπορούμε να επιλέξουμε και το να μην πολεμήσουμε…